Komplike olduğunu düşündüğüm sorunum.

Öncelikle herkese selamlar. Yazım biraz uzun olabilir şimdiden kusura bakmayın. Bundan 8 ay önce aşağıdaki özelliklere sahip bilgisayarımı yaptığım araştırmalar sonucunda uyumluluk ve performans kriterlerine göre bizzat kendim topladım.

MSI Mag B650 TomahawkWiFi 6600mhz(OC) M.2 AM5DDR5 ATX Anakart
MSI GeForce RTX 4070 Super Gaming X Slim 12G12GB GDDR6X 192 Bit DLSS 3 Ekran Kartı
AMD Ryzen 7 7800X3D5.00 Ghz 8 Çekirdek 104MBAM5 5nm İşlemci
XPG LANCER RBG DDR5 32x2 6000 mhz CL 30 RAM ( Aslında ilk G.Skill 64GB(2x32) TridentZ5 DDR5 RGB 6000mhz CL30 RAM bunu almıştım sonra değiştim anlatacağım)
Samsung 2TB 990 PROw/Heatsink Okuma7450MB-Yazma 6900MBM.2 SSD (MZ-V9P2T0CW)
NZXT 1200W C1200 80+ Gold Power Supply
Thermalright Peerless Assassin 120 SE CPU FAN ( Aslında ilk MSİ MAG CORELIQUID 280R Sıvı Soğutma almıştım bunuda sonradan değiştirdim onuda anlatacağım )

Parçaları farklı farklı yerlerden sıfır olarak satın aldım ve evde montaj sürecine başladım. Düzgün bir montaj sonrasında pcyi açmaya çalıştığımda ana kart üzerinde sürekli olarak kırmızı ve turuncu ışık yanıyor asla ekrana görüntü gelmiyordu. Expo ramlerin tanımlaması uzun sürdüğü için dert etmeden beklemeye başladım ancak bu süre saatler aldığı zaman bir yerlerde terslik olduğunu düşündüm ve ramler üzerinde değişik kombinasyonlar denedim. 2. soket hariç hangi sokete takarsam takayım ramlerin çalışmadığını farkettim. İki ramimide ayrı ayrı 2. sokete taktığımda çalışıyor ancak 2. soket hariç herhangi bir yere ram taktığımda çalışmıyordu. Yaptığım araştırmada ilk aldığım ram modeli GSKİLL olanın anakartın resmi sitesinde 16lık versiyonun desteklendiğini 32 ile ilgili bir destek bilgisinin olmadığını gördüm. Bunun üzerine hatayı kendimde sanarak bu ramleri şu an sistemimde olan anakartın destek listesindeki XPG ramler ile değiştirdim. Ancak tekrar montaj sırasında farkettim ki sorun aynı şekilde devam ediyordu. Kendimce sorunun anakartta olduğunu anladım ancak finans sektöründe hibrid bir çalışma sistemi ile çalıştığım için anakartı iade sürecine sokup bilgisayarı 25 gün kullanamama gibi bir şansım yoktu. Bu sebeple anakartı daha müsait bir ara geri gönderirim diye düşünerek geri göndermedim ve aslında yeterli olacağı için tek ram 32 olarak kullanmaya başladım. Bu şekilde 5 ay kullandım.

5 ay sonunda havalar ısınmaya başladıktan sonra işlemci ısınması ile ilgili sorunlar yaşamaya başladım bu normaldi çünkü Pcnin olduğu oda güneşin olduğu neredeyse her vakit güneşi alıyor ve aşırı sıcak oluyordu. Ayrıca hem iş için mesaide hemde sonrasında kendim oyun vs oynadığım için pc nereden baksanız 14 saat falan çalışıyordu. Kaliteli bir termal macun yenileme ile sorunu çözebileceğimi düşündüm ancak bu hareket sonrasında sadece 5-8 derece falan farkettiğini gördüm. İşlemci zaten çok ısınan bir işlemci bana özel bir sorun değil. Sıvı soğutmanın montajında bir sorunmu var diyede bir çok defa kontrol ettim ve test yaptım yoktu. Bunun üzerine yukarıda belirttiğim hava soğutmayı alıp sıvı soğutmayı söktüm. İlginç gelir mi bilmiyorum ancak araştırmalarım sonucunda bu fanı almıştım sıvı soğutmanın 5te biri fiyata Occt testlerinde 15-20 derecelik farklar elde ettim. Benim için artık sıvı soğutma defteri kapandı bu olay sonrasında işin açıkçası.

Soruna dönecek olursam şu anda yeni başlayan sıkıntım şu. Artık takılı tek ramim için expo açık olduğu zaman pcde ciddi kararsızlıklar başlıyor ve garip garip yerlerde mavi ekransız restart atıyor. Oyun oynarken , müzik dinlerken , çalışırken yük altında veya yük altında değilken. Olay günlüğünde kernel 61 hatası görüyorum. Ona istinaden farklı 2 psuda denedim onda da aynı yani güç kaynağı ile alakası yok. Sıcaklık değerlerim aşırı derece normal. Yani sıcaklıkla da bir alakası yok. Expo açıkken birer saatlik occt denemelerinde cpu + ramde hata vermiyor ancak cpuda hata veriyor , ekran kartı testinde pc direk kapanıyor , power testinde 100ü aşkın whea hatası veriyor. Expoyu tekrardan kapattığımda aynı testleri yapıyorum bu bahsettiğim testlerin tamamında sıfır hata ve %100 kullanımda bile sıcaklık değerleri aşırı iyi durumda. Harici olarak parçaların daha spesifik testlerini uygulayan programlarda da örneğin ekran kartı için furmark falan gibi herşey aşırı normal hatta iyi gözüküyor. Bu sebeple expo kapatarak tek ram yoluma devam etmeye başladım. Ancak parasını ödediğim ve daha iyi bir verimlilik alabilecekken alamadığım için bu duruma kafayı taktım. Tüm bu süreçlerde 2 farklı bios güncellemesi bekledim belki onla alakalıdır diyerek geldikçe yenilerini kurdum , 10larca defa bios sıfırladım , 10dan fazla kere temiz kurulum için format attım , donanımları tekrar söktüm taktım vs vs. Değişen hiç birşey olmadı. Aslında başından beri yapmam gereken şey anakartı iade etmek gerekirken bunu yapamadım için gün geçtikçe iyi olan sistemimin bazı özelliklerinden vazgeçerek kullanmak zorunda kaldım. Şu anda işsiz kaldım ve ara sıra freelance olarak yine pc üzerinden çalıştığım için anakartı yine gönderemiyorum. Maddi zorluklar başladığı içinde yeni bir anakart alıp yeter senlemi uğraşıcam diyemiyorum. Yabancı bir kaç forumda bazen böyle kararsızlıkların ana kart hatası olmadığını ve iade etmeden voltaj ayarları ile oynarak değiştirilebildiğini okudum. Ve bunları aslında baştan bildiğinizde ve manuel müdahelelerle yaptığınızda sorun yaşamıyormussunuz. Hatta expo durumunu geçtim ikinci rami bile bu ayarlarla çalıştırabileceğiniz söyleniyor. Ama inanın tek bilgi sahibi olmadığım konu o olduğu için bir parçadan şikayet ederken tüm kasadan olmak istemediğim için bulaşmadım. Ve tabi kafamda sürekli şu da oldu. İkinci slottada tek başına çalışan ramlerim diğer slotların hiç birinde ne dual ne tek olarak çalışmıyorsa bunu voltaj ayarı nasıl değiştirecek. Slotlar bozuktur kanaatine vardım. Daha doğrusu benim teşhisim gerçekten hiç bir fikrim olmasa da anakartın üzerindeki parçalara enerji aktarımında sıkıntıları olan bir anakart olduğuydu. Ama dediğim gibi ben bu işte uzman birisi değilim sadece uzun süredir Pc kullanan birisinin tahmini diyebiliriz. Uzun lafın kısası bu konuya hakim bir arkadaşımız var ise öyle yada böyle o ana kartı gönder diyebilirse yada doğru söyleniyor gel seninle şu ve şu ayarları yapalım bence düzelecek diyebilirse çok sevinirim.
 
Merhaba, öncelikle detaylı ve anlaşılır şekilde süreci aktardığın için teşekkürler. Emin ol senin gibi pek çok kullanıcı benzer sorunları yaşayabiliyor ve bu tip tecrübeler topluluk için çok değerli.


Senin yaşadığın sorunlar üzerinden birkaç noktaya değinmek istiyorum:




1. RAM Slot ve EXPO Sorunu


  • Anlattıklarına bakılırsa, RAM’leri sadece ikinci slota takınca çalışıyor, diğer slotlarda ise sistem açılmıyor. Hem eski G.SKILL RAM’lerde hem de XPG RAM’de aynı durum olmuş. Bu, büyük ihtimalle donanımsal (anakart üzerinde slot arızası veya bağlantı sorunu) gibi görünüyor.
  • EXPO (ya da XMP) açıkken sistemin kararsızlaşması, ani restart, mavi ekran vs. ise genellikle RAM frekans/voltaj uyumsuzluğu, işlemci IMC (entegre bellek denetleyici) sınırı veya anakartın kaliteli enerji dağıtamamasından kaynaklanıyor.

2. Donanımsal mı Yazılımsal mı?​


  • RAM’in sadece tek bir slota takınca çalışması çok büyük ihtimalle anakartın RAM slotlarından birinde veya ilgili devresinde sorun olduğuna işaret.
  • Tüm BIOS update, sıfırlama, farklı RAM ve PSU denemişsin, bu da yazılımsal veya güçle alakalı olma ihtimalini çok azaltıyor.
  • Isı ile ilgili ekstra önlem alman güzel olmuş, sıvı soğutma ve hava soğutma arasındaki farkı deneyimlemişsin – burada da sıkıntı gözükmüyor.

3. Manuel Voltaj ve Zamanlama Ayarlarıyla İyileştirme Deneyebilirsin


Eğer iade/değişim imkânın yoksa (ki seni çok iyi anlıyorum), bazı kullanıcılar aşağıdaki ayarlarla EXPO/dual channel RAM sorununu kısmen çözebiliyor:


a) DRAM Voltage (DRAM Voltajı)​

  • Standartta genellikle 1.35V oluyor. EXPO/XMP açıkken 1.35-1.4V arası denemeler yapılabilir.
  • BIOS’tan “DRAM Voltage”ı 1.4V’ye yükseltip, “EXPO”yu yeniden aktif etmeyi dene.

b) SOC Voltage​

  • Ryzen 7000 serisinde IMC için SOC voltajı önemlidir. 1.15-1.25V aralığında SOC voltajı ayarlanabilir.
  • “CPU SOC Voltage” değerini 1.2V olarak ayarlayabilirsin.

c) VDDIO/Mem VDDQ​

  • Bu ayarlar bazı anakartlarda çıkar. 1.35-1.4V arası deneyebilirsin.

d) RAM Zamanlamaları​

  • CL, tRCD, tRP, tRAS değerlerini biraz yükselterek (ör: CL30 yerine CL32 gibi) sistem stabilitesini artırabilirsin.

4. Dual Channel Kullanım


  • Eğer iki RAM’i aynı anda takınca sistem açılmıyorsa, büyük ihtimalle ya slotlardan biri arızalı ya da işlemcinin pinlerinde sorun var. İşlemciyi çıkarıp pinleri kontrol ettin mi?
  • RAM’leri sırayla tek tek tüm slotlarda denemek ve slotların kesin olarak çalışmadığından emin olmak iyi olur.

5. Geçici Çözüm ve Son Söz


  • Eğer yukarıdaki voltaj/zamanlama ayarları ile de sonuç alamazsan, sistemin tek RAM ve EXPO kapalı şekilde kararlı çalışıyorsa şimdilik o şekilde devam etmen en risksiz yol.
  • Maddi durumun düzeldiğinde ya da iş yoğunluğun azaldığında anakartı garantiye göndermek en doğru çözüm olacak.

Toparlarsam:


  • Sorunun çok büyük ihtimalle anakart RAM slotunda veya anakartın RAM enerji devresinde.
  • Manuel voltaj ve zamanlama ayarlarını denemekte fayda var.
  • İşlemci pinlerinde ezik/bükük varsa RAM slotları çalışmayabilir, bu da kontrol edilmeli.
  • Hiçbir ayar işe yaramazsa, riske girmeden tek RAM ile devam etmek ve uygun zamanda anakartı garantiye göndermek en doğrusu olur.

Geçmiş olsun, gelişmeleri mutlaka buradan paylaş. Belki yeni bir BIOS update ya da başka bir çözüm ortaya çıkar, topluluğa katkın olur!
 
Geri
Üst